Το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ έκλεισε πέρυσι αεροπορική βάση στην Κύπρο μετά από τετραετή λειτουργία

Επί σχεδόν τέσσερα χρόνια το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ δαπάνησε $71 εκατ. για μια αεροπορική βάση στην Κύπρο, η οποία στήθηκε εσπευσμένα και εξυπηρέτησε ασαφείς σκοπούς προτού κλείσει πέρυσι, σύμφωνα με μια νέα έκθεση της αμερικανικής κυβέρνησης.
Η βάση δημιουργήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2013 και έκλεισε τον Αύγουστο του 2017, ενώ φιλοξενούσε 5 ελικόπτερα και περί τους 40 «συμβασιούχους» της αμερικανικής κυβέρνησης, με κόστος περί τα $20 εκατ. ετησίως, σύμφωνα με έκθεση του Σεπτεμβρίου 2018 από το Γραφείο Γενικού Επιθεωρητή (Office of Inspector General) του ΥΠΕΞ για τον «Οικονομικό Έλεγχο της Διακυβέρνησης του Υπουργείου Εξωτερικών για το Αεροπορικό του Πρόγραμμα».
Το OIG έκρινε πως η αεροπορική βάση δημιουργήθηκε χωρίς την έγκριση του Συμβουλίου Διακυβέρνησης Αεροπορίας (Aviation Governing Board: AGB) και ανέφερε πως το ΥΠΕΞ αδυνατούσε να καταθέσει αρχεία από την εποχή έναρξης λειτουργίας της, τα οποία να «εξηγούν τον σκοπό της βάσης, το αναμενόμενο κόστος των οποιωνδήποτε υπηρεσιών εκκένωσης ή την ενδεχόμενη έκταση της χρήσης της. Ομοίως, δεν μπόρεσε να βρεθεί τεκμηρίωση που να ασχολείται με δυνητικές εναλλακτικές της εγκατάστασης αυτής.»
Αλλά ο Πάτρικ Κένεντι, ο οποίος δήλωσε πως ήταν ο ανώτερος αξιωματούχος του ΥΠΕΞ που έλαβε την απόφαση δημιουργίας της βάσης τότε, είπε στο “ABC News” πως διαφωνεί έντονα με τα συμπεράσματα του OIG. Ο Κένεντι ήταν τότε υφυπουργός διαχείρισης του ΥΠΕΞ στην Ουάσιγκτον. Δήλωσε πως σκοπός της βάσης ήταν να βοηθήσει σε δυνητικές εκκενώσεις προσωπικού από περιοχές κρίσης και σύρραξης, περιλαμβανόμενης της αμερικανικής πρεσβείας στη Βηρυτό, η οποία τελικά ουδέποτε απαιτήθηκε. Το OIG ανέφερε πως το ΥΠΕΞ εμφάνισε την αιτιολογία αυτή μόλις τον Απρίλιο του 2017. Πάντως η έκθεση αναγνώρισε πως η βάση βοήθησε σε μια στρατιωτική εκκένωση στο Σινά, χωρίς να αναφέρει ημερομηνία. Η έκθεση του OIG παρουσίασε την κυπριακή βάση ως πειστήριο σπάταλης διαχείρισης, κρίνοντας πως το ΥΠΕΞ «θα μπορούσε να είχε εξοικονομήσει σχεδόν $71 εκατ. σε δυνητικά αχρείαστες δαπάνες» εάν είχαν ακολουθηθεί οι κατάλληλες διαδικασίες.
Δύο πρώην αξιωματούχοι των ΗΠΑ εξοικειωμένοι με την κυπριακή βάση δήλωσαν στο “ABC News” πως δεν φαίνεται να εξυπηρετούσε κάποιον σαφή σκοπό. Ένας από τους δύο δήλωσε πως οι συμβασιούχοι χειριστές περνούσαν το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου τους πετώντας αμέριμνα επάνω από το νησί για να διατηρήσουν την πτητική τους διαθεσιμότητα. «Ήταν μια αερολέσχη», σχολίασε.
Εκπρόσωποι του ΥΠΕΞ αρνήθηκαν να σχολιάσουν, αλλά ο Κένεντι, που είναι πλέον συνταξιούχος, δήλωσε πως η βάση δημιουργήθηκε λόγω απολύτως πραγματικών ανησυχιών ασφαλείας στην περιοχή και, παρά την κριτική του OIG, «δεν υπήρχαν άλλες εναλλακτικές.»
«Ήταν λογική απόφαση», δήλωσε. «Πηγαίνει στο συνολικό ερώτημα της αγοράς μιας ασφάλισης. Εάν αγοράσεις ασφάλιση και δεν τη χρησιμοποιήσεις ποτέ, είχες κάνει λάθος;»
Σχετικά με την έλλειψη τεκμηρίωσης, ο Κένεντι δήλωσε πως ορισμένες επιχειρησιακές αποφάσεις λαμβάνονται μετά από συζητήσεις και διαβουλεύσεις «με συναφή μέρη» και κατόπιν απλά υλοποιούνται, αφήνοντας ελάχιστα ή και καθόλου έγγραφα στοιχεία.
Η κυπριακή αεροπορική βάση δημιουργήθηκε ένα έτος μετά την επίθεση στο προξενείο και σταθμό της Κεντρικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (CIA) στη Βεγγάζη της Λιβύης, στις 11 Σεπτεμβρίου 2012, στην οποία φονεύθηκαν τέσσερεις Αμερικανοί περιλαμβανόμενου του πρέσβη Κρίστοφερ Στίβενς. Αργότερα η διακυβέρνηση Ομπάμα δέχθηκε σφοδρή κριτική για ανεπαρκή ανταπόκριση στην έκτακτη ανάγκη σύμφωνα με ορισμένους επικριτές. Ένας από τους πρώην αξιωματούχους που μίλησαν στο “ABC News” υποψιάζεται πως το περιστατικό εκείνο συνέβαλε στην απόφαση δημιουργίας της βάσης στην Κύπρο.
Σύμφωνα με την έκθεση του OIG, «αξιωματούχοι του Υπουργείου με τους οποίους μίλησε το OIG δήλωσαν πως η απόφαση να δημιουργηθεί η βάση ελήφθη γοργά, πιθανώς ως αντίδραση στις αυξανόμενες εντάσεις στην περιοχή.»
Ο Κένεντι –ο οποίος περιλαμβανόταν στους ανώτερους αξιωματούχους του ΥΠΕΞ που ενεπλάκησαν στη διαμάχη για την επίθεση στη Βεγγάζη και την αντίδραση της κυβέρνησης– δήλωσε πως το περιστατικό εκείνο δεν ήταν παράμετρος της απόφασης.
Το OIG εισηγήθηκε στο ΥΠΕΞ να εξετάσει την απόφαση που οδήγησε στις δαπάνες για την κυπριακή βάση. Αξιωματούχοι του ΥΠΕΞ υπέδειξαν πως μια τέτοια ανασκόπηση είναι περιττή, καθώς η βάση έχει κλείσει και ο αξιωματούχος που έλαβε την απόφαση να ιδρυθεί δεν ανήκει πλέον στο προσωπικό του.
Το ΥΠΕΞ των ΗΠΑ διατηρεί μια «χαμηλού προφίλ» Αεροπορική Πτέρυγα από τα τέλη της δεκαετίας του 1970. Αρχικά ιδρύθηκε για επιχειρήσεις δίωξης ναρκωτικών στη Νότια Αμερική, αλλά διαχρονικά το πρόγραμμα επεκτάθηκε για να περιλάβει περισσότερα από 200 αεροσκάφη και ελικόπτερα σε 5 χώρες –Κολομβία, Περού, Παναμάς, Αφγανιστάν και Ιράκ– καλύπτοντας ευρύ φάσμα αποστολών, από αντιτρομοκρατία μέχρι μεταφορές για πρεσβείες, σύμφωνα με την έκθεση του OIG και μια σύντομη αναφορά του 2011 στο επίσημο περιοδικό του ΥΠΕΞ.