ΑΡΘΡΑ

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΟΥ IRA & ΤΟ «ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗΣ»*

Η απειλή αναζωπύρωσης της έντασης στην Βόρειο Ιρλανδία και επαναδραστηριοποίησης αποσχιστικών ομάδων του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (ΙRA) οδήγησε την βρετανική κυβέρνηση στην αποστολή 60 στελεχών του Συντάγματος Ειδικής Αναγνώρισης (SRR) στα παλιά λημέρια της SAS τις δεκαετίες του ’70 και ’80.

Γράφει ο Δημήτρης Πατσουλές

Το αντάρτικο πόλεων στην Βόρειο Ιρλανδία μεταξύ Καθολικών αποσχιστικών, Προτεσταντών φιλοβρετανών και βρετανικών αρχών ασφαλείας έληξε το 1998 με την Συμφωνία του Μπέλφαστ. Σποραδικά επεισόδια βίας, ωστόσο, συνεχίζονται μέχρι και σήμερα. Το πλέον πρόσφατο συνέβη στις 16 Μαρτίου 2015, όταν ένας 26χρονος άνδρας σκότωσε τον Τόμι Κρόσναν, πρώην μέλος του «Συνέχιση ΙRΑ» (Continuity IRA/ CIRA). Το 2009 σε παρόμοιες επιθέσεις σκοτώθηκαν δύο Βρετανοί στρατιώτες και ένας Βορειοϊρλανδός αστυνομικός. Η βρετανική κυβέρνηση τότε έστειλε ένα κλιμάκιο του Συντάγματος Ειδικής Αναγνώρισης (Special Reconnaissance Regiment/ SRR) για να βοηθήσει τις έρευνες.

Σήμερα (σ.σ.: το άρθρο αναφέρεται στο 2015) το Special Reconnaissance Regiment είναι πάλι εκεί, σύμφωνα με την εφημερίδα Daily Mail, η οποία έγραψε ότι τουλάχιστον 60 στελέχη της μονάδας αναπτύχθηκαν στην Βόρειο Ιρλανδία. Αποστολή τους ήταν να προλάβουν πράξεις βίας κατά την επέτειο των 100 ετών από την «Πασχαλινή Εξέγερση» των Καθολικών το 1916, αλλά και να εξουδετερώσουν αποσχιστικές ομάδες του IRA, οι οποίες φαίνεται ότι είναι η αιτία της αύξησης βίαιων επεισοδίων.

Αλλά τι είναι το Special Reconnaissance Regiment και ποιος ο ρόλος του; Απλουστευτικά, το Σύνταγμα Ειδικής Αναγνώρισης είναι η «μυστική υπηρεσία» των βρετανικών Ειδικών Δυνάμεων. Ιδρύθηκε το 2005 και εντάσσεται στην κοινότητα των Βρετανικών Ειδικών Δυνάμεων (UK SF) μαζί με την Special Air Service (SAS), την Special Boat Service (SBS) και το Special Forces Support Group (SFSG), υπαγόμενο και αυτό στον Διευθυντή Ειδικών Δυνάμεων. Η μονάδα φτιάχτηκε για να «απελευθερώσει» την SAS και την SBS από την αποστολή της παρακολούθησης υπόπτων σε αντιτρομοκρατικές αποστολές, ώστε αυτές να εστιάσουν σε «σκληρά καθήκοντα», όπως οι επιδρομές, μια ανάγκη που δημιουργήθηκε από τις μεγάλες απαιτήσεις σε αποστολές Direct Action στα πλαίσια της εξόντωσης της Αλ Κάιντα στο Ιράκ.

Ειδικότερα, αποστολή του Special Reconnaissance Regiment είναι η συλλογή πληροφοριών, ο εντοπισμός και η κρυφή παρακολούθηση στόχων που αφορούν πρωτίστως τρομοκρατικές οργανώσεις και τρομοκρατικές δραστηριότητες, αλλά και ευρύτερα στόχων που αναλαμβάνουν να χτυπήσουν οι Ειδικές Δυνάμεις. Το αμερικανικό αντίστοιχο είναι η Intelligence Support Activity (ISA), που ανήκει στην Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (Joint Special Operations Command/ JSOC). Και οι δύο μονάδες ειδικεύονται στην αποστολή του εντοπισμού και παρακολούθησης ανθρώπινων στόχων, που απαιτούν κυρίως ανθρώπινες πληροφορίες (HUMINT), δηλαδή πράκτορες και δίκτυα πληροφοριοδοτών.

Η επιστροφή του Special Reconnaissance Regiment στην Βόρειο Ιρλανδία είναι επιστροφή στην γενέτειρα. Γιατί εκεί γεννήθηκε η μονάδα με τίτλο Special Reconnaissance Unit και εν συνεχεία Military Reaction Force (MRF) και τελικά «14ος Λόχος Πληροφοριών» (14th Field Security and Intelligence Company ή 14th Intelligence Company ή 14th Intel. ή απλώς “Det.”) για τις ανάγκες καταπολέμησης του IRA.

Η σχέση του 14ου Λόχου με το 22ο Σύνταγμα Special Air Service (και την SBS) ήταν εξ’ αρχής στενή. Πολλά μέλη της SAS εκπαιδεύτηκαν στις πληροφορίες από τον 14ο Λόχο αλλά και υπηρέτησαν σε αυτόν κατά περιόδους, ενώ μερικές φορές χρησιμοποιήθηκαν και ως εκπαιδευτές. Όμως, ο πυρήνας της μονάδας προερχόταν από εθελοντές του Στρατού που εκπαιδεύονταν από το Σώμα Πληροφοριών σε συνεργασία με την υπηρεσία αντικατασκοπείας ΜΙ5.

Οι δύο μονάδες συνεργάζονταν στενά. Ο 14ος Λόχος εντόπιζε και παρακολούθησε τρομοκράτες του IRA, και η SAS τους εξόντωνε. Εάν η επιχείρηση απαιτούσε «ελαφρύτερο χέρι» (η SAS είχε κατηγορηθεί για υπερβολική βία και για το ότι δεν έπιανε αιχμαλώτους…), οι ίδιοι οι στρατιωτικοί κατάσκοποι ενεργούσαν για την σύλληψη του υπόπτου.

Μια από τις επιτυχίες του 14ου Λόχου στην Βόρειο Ιρλανδία ήταν η παροχή πληροφοριών στην SAS, για μια συνωμοσία τρομοκρατών του IRA με στόχο στρατιωτικές εγκαταστάσεις στο Γιβραλτάρ το 1988. Μια ομάδα της SAS (ίσως μαζί με μέλη της SBS) σκότωσε τρία μέλη του IRA, πριν προλάβουν να πραγματοποιήσουν την επίθεση. Επίσης, πράκτορες του 14ου Λόχου αποκάλυψαν επιχείρηση του IRA που αφορούσε επίθεση σε αστυνομικό τμήμα στο Λάουχγκαλ, το 1987. Οκτώ μέλη του IRA σκοτώθηκαν από τα πυρά της SAS, που είχε στήσει ενέδρα μέσα και γύρω από το αστυνομικό τμήμα.

Τελικά, την δεκαετία του ’90, ο 14ος Λόχος Πληροφοριών ενσωματώθηκε στο 22ο Σύνταγμα SAS, και απετέλεσε μια ανεπίσημη μεν αλλά ουσιαστική μοίρα της μονάδας. Ο πόλεμος κατά της τρομοκρατίας, που άρχισε το 2001, κατέδειξε την αυξημένη ανάγκη για ειδικές επιχειρήσεις κατά τρομοκρατικών οργανώσεων, πυρήνων, κινημάτων και κυβερνήσεων, στις οποίες οι πληροφορίες διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο. Ως εκ τούτου, με πυρήνα τον 14ο Λόχο, σχηματίστηκε το Σύνταγμα Ειδικής Αναγνώρισης με προσωπικό που εκτιμάται ότι ανέρχεται στα 500 με 700 άτομα (πράκτορες, αναλυτές, τεχνικούς κ.λπ.). Επισήμως το Special Reconnaissance Regiment κατέστη επιχειρησιακό στις 6 Απριλίου 2005 και η έδρα του βρίσκεται στο Κρέντενχιλ, πλησίον της βάσης της SAS στο Χέρφορντ.

Η δράση του Συντάγματος Ειδικής Αναγνώρισης είναι μυστική. Ωστόσο, στις 22 Ιουλίου 2005, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις στην βρετανική πρωτεύουσα, ο θάνατος από πυρά αστυνομικών με πολιτική περιβολή του Βραζιλιάνου Ζαν Μενέντεζ, στο μετρό του Λονδίνου, έφερε στο προσκήνιο την νεοσύστατη μονάδα. Βρετανικά ΜΜΕ απέδωσαν το επεισόδιο σε μέλη του SRR, τα οποία φέρεται ότι είχαν αναπτυχθεί για την προστασία των μέσων μαζικής μεταφοράς από τρομοκρατικές επιθέσεις. Η πλέον πρόσφατη αναφορά του SRR έγινε με αφορμή την καταδίωξη του «Τζιχάντι Τζόν», τον βρετανικής υπηκοότητας τζιχαντιστή, ο οποίος αποκεφάλισε τον δημοσιογράφο Τζέιμς Φόλεϋ.

Τον Σεπτέμβριο του 2005, δύο Βρετανοί στρατιώτες συνελήφθησαν από την ιρακινή αστυνομία στην Βασόρα. Στο όχημά τους βρέθηκαν υλικά παρακολούθησης και εκρηκτικά. Η SAS με την υποστήριξη τεθωρακισμένων απελευθέρωσε τους δύο στρατιώτες δίνοντας μάχη με τους Ιρακινούς αστυνομικούς. Δεν έχει καθοριστεί αν αυτοί τελικά ανήκαν στην SAS ή στο Σύνταγμα Ειδικής Αναγνώρισης.

Σύμφωνα με την εφημερίδα Sunday Mail, μεγάλη δύναμη του Special Reconnaissance Regimnt έχει αναπτυχθεί σήμερα μαζί με την SAS στο Ιράκ με σκοπό τον εντοπισμό ομήρων, που έχουν απαχθεί από το Ισλαμικό Χαλιφάτο, αλλά και των εκτελεστών τους. Μεικτές τετραμελείς ομάδες SASSRR συνοδεύουν κουρδικές μονάδες με αποστολή την σύλληψη βρετανικής υπηκοότητας τζιχαντιστές, ώστε να αποκομίσουν πληροφορίες. Τα μέλη του SRR λαμβάνουν δείγματα DNA και ηχογραφούν τους αιχμαλώτους. Εν συνεχεία, διαβιβαστές της 264ης Μοίρας Διαβιβάσεων της SAS με φορητούς δορυφορικούς υπολογιστές μεταδίδουν τα στοιχεία σε αεροσκάφη συλλογής πληροφοριών (όπως τα Rivet Joint), που περιπολούν στην περιοχή των επιχειρήσεων. Από εκεί μεταδίδονται στην υπηρεσία παρακολούθησης/ υποκλοπής επικοινωνιών Government Communications Head Quarters (GCHQ) στο Τσέλτενχαμ, όπου αναλύονται και συγκρίνονται με αποθηκευμένες φωνές τζιχαντιστών από την Βρετανία. Τα αποτελέσματα αποστέλλονται πίσω στους SAS και το Special Reconnaissance Regiment.

Μια άλλη δραστηριότητα του Συντάγματος Ειδικής Αναγνώρισης, που αναφέρεται εσχάτως στον βρετανικό Τύπο, είναι η χρησιμοποίηση μη επανδρωμένων ιπτάμενων οχημάτων (UAV) από βάσεις στα τουρκο-συριανά σύνορα, για την παρακολούθηση των στρατοπέδων και των πόλεων του Ισλαμικού Χαλιφάτου. Το Σύνταγμα Ειδικής Αναγνώρισης πιθανότατα χρησιμοποιεί το νέο σύστημα Watchkeeper WK450, το οποίο εισήλθε σε υπηρεσία τον Αύγουστο του 2014 στο Αφγανιστάν, και το οποίο έχει αυτονομία 17 ωρών. Πιθανότατα χρησιμοποιούνται και αμερικανικής προέλευσης ΜQ-9A Reaper για αποστολές προσβολής στόχων με πυραύλους HellFire.

Τα UAV πετούν σε 24ωρη βάση και σε ύψος 18.000 ποδών βιντεοσκοπώντας τις δραστηριότητες στα εδάφη του Ισλαμικού Χαλιφάτου, ενώ με ισχυρές φωτογραφικές μηχανές φωτογραφίζουν πρόσωπα τζιχαντιστών, ώστε να αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι τζιχαντιστές στοχοποιούνται στις ομάδες σύλληψης/ εξόντωσης της SAS και του Συντάγματος Ειδικής Αναγνώρισης. Εδώ να σημειώσουμε ότι, αν και οι πράκτορες-στρατιώτες του Συντάγματος Ειδικής Αναγνώρισης ασχολούνται με την συλλογή πληροφοριών, ενίοτε αναλαμβάνουν και αποστολές σύλληψης/ εξόντωσης, σε περίπτωση που δεν είναι διαθέσιμες ομάδες της SAS/ SBS ή επειδή ο κίνδυνος διαφυγής και εξαφάνισης του στόχου απαιτεί άμεση δράση.

Επιστρέφοντας στην Βόρειο Ιρλανδία, το SRR φέρεται να εμπλέκεται στην αποκάλυψη μιας συνωμοσίας για τρομοκρατικές επιθέσεις στα πλατό του στούντιο Paint Hall Titanic Studios, στο Μπέλφαστ, όπου κινηματογραφείται η γνωστή τηλεοπτική σειρά Game of Thrones (σ.σ.: σήμερα η σειρά έχει ολοκληρωθεί)

Κύριοι στόχοι των 60 μελών του SRR – η μεγαλύτερη δύναμη της μονάδας που έχει αναπτυχθεί στην Βόρειο Ιρλανδία εδώ και 10 έτη – είναι ο «Αληθινός IRA» (Real IRA/ RIRA), o Contuinity IRA και άλλες αποσχιστικές ομάδες, με κυριότερη τους Oglaigh na hEireann/ ONH («Στρατιώτες της Ιρλανδίας»). Μέλη αυτής της οργάνωσης είχαν εντοπιστεί το 2011, στις παραμονές των Ολυμπιακών Αγώνων του Λονδίνου, να παρακολουθούν ολυμπιακές εγκαταστάσεις. Ομάδες του SRR, που είχαν υπαχθεί στην Αντιτρομοκρατική Διοίκηση της Σκότλαντ Γιάρντ, παρακολουθούσαν τα μέλη των ΟΝΗ να φωτογραφίζουν το Ολυμπιακό Στάδιο καθώς και κτήρια και δρόμους στην γύρω περιοχή. Η ΟΝΗ είναι από τις πιο δραστήριες τρομοκρατικές ομάδες στην Β. Ιρλανδία, προερχόμενη από τον Real IRA και υπεύθυνη, σύμφωνα με τις βρετανικές αρχές, για τον θάνατο του αστυνομικού Ρόμαν Κερ από βόμβα έξω από την οικία του.

Μια ιδιαιτερότητα του SRR, εν σχέση με τις υπόλοιπες μονάδες των βρετανικών Ειδικών Δυνάμεων, είναι ότι δέχεται γυναίκες. Αυτές αποτελούν βασικούς πράκτορες της μονάδας καθώς μπορούν να εκτελούν αποστολές αδύνατες για άνδρες. Όπως και οι άρρενες συνάδελφοί τους, οι γυναίκες του SRR πρέπει να διέλθουν από μια σκληρή εξαμηνιαία εκπαίδευση, χωρίς καμία διάκριση σε κριτήρια και επιδόσεις. Κύρια αντικείμενα της εκπαίδευσης είναι συγκαλυμμένη παρακολούθηση, μάχη CQB, οδήγηση διαφυγής/ καταδίωξης, πολεμικές τέχνες, τοποθέτηση ηλεκτρονικών συσκευών παρακολούθησης (κάμερες, κοριοί κ.λπ.), παραβίαση κτηρίων και οχημάτων

*Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ Νο34 το 2015