Γράφει ο Τάσος Σύρμας
Στην πολιτική υπάρχουν πράγματα που λέγονται και δεν γίνονται, και πράγματα που γίνονται και δεν λέγονται είχε πεί ο πρωθυπουργός που διαμόρφωσε την ελληνική πραγματικότητα του 20ού αιώνα, και η διαπίστωση του βρίσκει πλήρη εφαρμογή σήμερα.
Παρά τις δημόσιες αντιδράσεις για την “ασυμβατότητα” ρωσικών των πυρύλων S 400 (που ήδη παραλαμβάνει) και των αμερικανικών μαχητικών F 35 (τα οποία έχει εν μέρει προπληρώσει), η Τουρκία έχει αρκετές πιθανότητες να επιτύχει αυτό που επιθυμεί και να βγεί νικήτρια από την παρτίδα.
Δημοσίως, οι αμερικανικές αντιδράσεις βασίζονται σε δύο επιχειρήματα: Η συνύπαρξη ρωσικών αντιαεροπορικών συστημάτων και μαχητικών που ενσωματώνουν τεχνολογία αιχμής εκθέτει το ΝΑΤΟ. Είναι πιθανό (βλέπε “εντελώς βέβαιο”) ότι οι Ρώσοι θα έχουν την ευκαιρία να αναλύσουν τις ικανότητες και αδυναμίες του συστήματος F35 και να αναπτύξουν αντίμετρα κατά του αεροσκάφους που θα αποτελέσει τη “ραχοκοκκαλιά” των Νατοϊκών αεροποριών για τις επόμενες δεκαετίες. Ορθό μεν αλλά υπερπροβάλλεται ως πρόβλημα. Κάθε οπλικό σύστημα που προσφέρεται στη διεθνή αγορά, εκτίθεται, αναμετράται και οι αντίπαλες μυστικές υπηρεσίες προσπαθούν να το εξουδετερώσουν αποκαλύπτοντας τις αδυναμίες του. Εξ άλλου ως Ελληνες μπορούμε να θυμόμαστε ότι όταν στις δικές μας ένοπλες δυνάμεις είχαν ενταχθεί ρωσικά αντιεροπορικά συστήματα (S 300, OSA, Tor M1), οι Αμερικανοί ουδέποτε μας εκβίασαν με απαγόρευση παράδοσης των F-16.
Το δεύτερο επιχείρημα (ή αφορμή αν θέλετε) αφορά στις κατηγορίες ότι το τουρκικό καθεστώς παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το ουσιαστικό όμως πρόβλημα είναι η “ολίσθηση” της Τουρκίας προς τη Ρωσία και η σταδιακή της απομάκρυνση από τον πυρήνα του ΝΑΤΟ. Ας μη ξεχνάμε ότι οι τουρκικές Ε.Δ. είναι ο μεγαλυτερος Νατοϊκός στρατός και βρίσκονται στην “πίσω αυλή” της Ρωσικής Ομοσπονδίας, οπότε ο καυγάς είναι ουσιαστικά για την απείθια ενός σημαντικού συμμάχου που αυτονομείται. Αν το παράδειγμα της Τουρκίας μείνει “ατιμώρητο”, η ηγεμονία των ΗΠΑ στην Ευρώπη θα έχει υποστεί πλήγμα.
Αυτά όμως αφορούν τους πολιτικούς, την αμερικανική γερουσία και τα αέναα παιχνίδια εξουσίας. Η Τουρκία δεν είναι Ιράν του 1970, και στο πρόγραμμα του μαχητικού F-35 κατέχει θέση βασικού εταίρου. Ως αποτέλεσμα είναι υπεύθυνη για την παραγωγή εξαρτημάτων και ανταλλακτικών που προορίζονται για αεροσκάφη άλλων χωρών.
Σε πρόσφατη συνέντευξη του στο περιοδικό Air Force Magazine, ο υπεύθυνος εκτελεστικός διευθυντής του προγράμματος Joint Strike Fighter (το F35), αντιναύαρχος Ματ Γουίντερ, επισήμανε σχετικά με το θέμα της Τουρκίας: “Το γραφείο μας έχει γνωμοδοτήσει υπέρ της παραμονής της Τουρκίας ως εταίρου στο πρόγραμμα F35, παρά την αγορά των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων”. Ο Γουίντερ σημείωσε ότι ζητήθηκε από την υπηρεσία του να προβεί σε ανάλυση ρίσκου για πιθανή αποπομπή της Τουρκίας από το πρόγραμμα συμπαραγωγής του μαχητικού, επί τη βάσει της αγοράς των ρωσικών S 400 και των κατηγοριών για παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων που εξέφρασε το Κογκρέσο.
Η αναφορά του Γραφείου του βασίστηκε σε “βιομηχανική βάση” και εξέφρασε την ανησυχία τους – ως διαχειριστές του προγράμματος F 35 για τις επιπτώσεις μιας πιθανής αποπομπής της Τουρκίας. Ως κύριος εταίρος, η χώρα αυτή παράγει απάρτια απαραίτητα για την συναρμολόγηση αεροσκαφών για όλους τους άλλους πελάτες, αποτελεί σταθμό αποθήκευσης κινητήρων και μερών για τα αεροσκάφη και έχει αγοράσει η ίδια 100 F 35, των οποίων η παραγωγή έχει προγραμματιστεί και βρίσκεται σε διάφορα στάδια. Η αποχώρηση της θα αποτελούσε τροχοπέδη για το πρόγραμμα.
Ο αξιωματούχος παραδέχτηκε ότι “η Τουρκία παράγει για λογαριασμό μας 844 απάρτια για F 35, πρόκειται για ανταλλακτικά υψηής ποιότητας, σε χαμηλό κόστος και μας τα παραδίδουν εγκαίρως. Η Τουρκία είναι ένας από τους πλέον αφοσιωμένους μας εταίρους στο πρόγραμμα και εμείς συνεχίζουμε να το εκτελούμε κατά γράμμα, με τη συμμετοχή τους στην παραγωγή και την προετοιμασία της άφιξης των πρώτων αεροσκαφών στη χώρα τον ερχόμενο Νοέμβριο”.
Σημείωσε πάντως ότι το Γραφείο προβαίνει σε μια εκτίμηση ρίσκου στην εφοδιαστική αλυσίδα του προγράμματος, για το ενδεχόμενο που κάποιος εταίρος αποχωρίσει ή δημιουργηθεί κάποια σοβαρή ανωμαλία που θα έθετε σε κίνδυνο τη ροή ανταλλακτικών και την παραγωγή των αεροσκαφών. Aυτό είναι κάτι που ισχύει για όλους τους προμηθευτές που συνεισφέρουν με υλικά και απάρτια για την τελική συναρμολόγηση των F35 και διαρκώς αναζητούνται πιθανές εναλλακτικές. “Αυτό το κάνουμε παντού, δεν κάνουμε κάτι ιδιαίτερο σε σχέση με την Τουρκία”, έκλεισε ο Γουίντερ.
Άρα σύμφωνα με τα αρμοδιότερα χείλη εντός της πολεμικής αεροπορίας των ΗΠΑ, η πολιτική σχέση των δύο χωρών ελάχιστα επηρεάζει το πρόγραμμα συμπαραγωγής, αγοράς και μεταφοράς τεχνολογίας του μαχητικού F35. Η πολεμική βιομηχανία της γείτονος χώρας αποτελεί αξιόπιστο και αναπόσπαστο κομμάτι της εφοδιαστικής αλυσίδας και οι “στρατηγοί” εργάζονται ώστε η Τουρκία να παραλάβει τα πρώτα μαχητικά το ερχόμενο φθινόπωρο. Όπως θα έλεγε και ο πρόεδρος των ΗΠΑ: Business is business and in business… money talks and bullshit walks.