Σε μια πρόσφατη και μη αναμενόμενη κίνηση, ο Αμερικανικός Στρατός ξεκίνησε μια αξιολόγηση υπολολυβόλων διαμετρήματος 9×19 mm ΝΑΤΟ (submachine guns) από εγχώριους και διεθνείς κατασκευαστές. Η αρχική κίνηση έγινε στα τέλη Μαΐου με μια πρόσκληση για πληροφορίες (Request for Information), η οποία εντός του Ιουνίου 2018 επεκτάθηκε και μεταβλήθηκε σε μια περιορισμένη προμήθεια για αξιολόγηση μοντέλων από 10 κατασκευαστές.
Το υποπολυβόλο ως κατηγορία είναι ένα όπλο που αναπτύχθηκε τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα και χάθηκε από το προσκήνιο μετά τον Β’ ΠΠ. Ο λόγος ήταν η περιορισμένη ακρίβεια και ακτίνα δράσης, δυο μειονεκτήματα που κάλυψε η είσοδος σε υπηρεσία των λεγόμενων τυφεκίων εφόδου. Έκτοτε τα SMGs παρέμειναν σαν όπλα περιορισμένου ρόλου για αστυνομική κυρίως χρήση και για μάχη εντός κτιρίων. Όντας στην ουσία “μακρύκαννα πιστόλια με κοντάκιο”, η περιορισμένη ισχύς και η αδυναμία διάτρησης θώρακα τα κατέστησε αδιάφορα για τους στρατούς.
Μια προσπάθεια αναβάθμισης της ιδέας με την καθιέρωση φυσιγγίων υψηλής διατρητικότητας έγινε το 1980/1990 με την ανάπτυξη των PDW (όπλων αυτοπροστασίας) όπως το FN P90 και ΗΚ ΜΡ7. Τα αποτελέσματα όμως δεν ήταν τα αναμενόμενα και ο ερχομός της αραβίδας Colt M4 και των παραγώγων της έληξε το θέμα.
Στον Αμερικανικό Στρατό τέτοια όπλα – στη μορφή του ΗΚ ΜΡ5 – χρησιμοποιήθηκαν σε πολύ περιορισμένη κλίμακα για αντιτρομοκρατικές επιχειρήσεις και για ομάδες προστασίας και σωματοφυλακής. Αυτός φαίνεται να είναι και ο αναζητούμενος ρόλος του νέου προγράμματος.
Η προδιαγραφή είναι πολύ γενικόλογη και αναφέρει ότι ζητούνται “ιδιαιτέρως αποκρύψιμα όπλα κατηγορίας subcompact (υπό-συμπαγών διαστάσεων) διαμετρήματος 9×19 mm, ικανά για μεγάλο όγκο πυρός σε μικρές αποστάσεις και με ελάχιστη πρόκληση παράπλευρων απωλειών”. Τα όπλα πρέπει να είναι άμεσα εμπορικά διαθέσιμα και να μην απαιτείται χρόνος ανάπτυξης πρωτοτύπων.
Οι λέξεις κλειδιά είναι η απόκρυψιμότητα, και η ελαχιστοποίηση παράπλευρων απωλειών. Τα παράγωγα του Μ4 λόγω διαστάσεων κορμού και χρήσης τηλεσκοπικού κοντακίου δεν μπορούν να “σμικρυνθούν” πέρα από κάποιο όριο που υπαγορεύει το μέγεθος του φυσιγγίου 5,56 mm και η ύπαρξη του σωλήνα (buffer tube) κάτω από το κοντάκιο τους. Τα όπλα 9×19 mm είναι εν γένει μικρότερα και εξοπλίζονται εύκολα με αναδιπλούμενα κοντάκια. Το δεύτερο σημείο είναι ότι είναι πολύ πιο ελεγχόμενα στη βολή (λόγω αδύναμου φυσιγγίου), παράγουν λιγότερο θόρυβο και λάμψη και δημιουργούν λιγότερους εποστρακισμούς και θραύσματα σε σχέση με τις βολίδες τυφεκίων εφόδου. Εξ’ ου και οι λιγότερες παράπλευρες απώλειες όταν χρησιμοποιηθούν σε κλειστούς χώρους. Στο συγκεκριμένο περιβάλλον το υποπολυβόλο έχει ακόμη πλεονεκτήματα.
Μέχρι στιγμής τα κριτήρια επιλογής είναι πολύ “χαλαρά” αφήνοντας χώρο για πολλές και διαφορετικές υποψηφιότητες. Ο μικρός αριθμός των όπλων που αποκτούνται (ένα από κάθε τύπο) δείχνει ότι απλά διεξάγεται μια έρευνα για “απόκτηση γνώσης”, που θα οδηγήσει ενδεχομένως σε σοβαρότερες αποφάσεις. Αν και οι χειριστές του προγράμματος δηλώνουν ότι δεν επίκειται άμεση προμήθεια, μια σειρά από κορυφαίες εταιρείες ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση. Η Sig με το ΜΡΧ είναι με διαφορά η ακριβότερη και η CZ (Scorpion Evo3) έχει το πλέον εμπορικά επιτυχημένο μοντέλο. Η ΗΚ συμμετέχει με το UMP 9, τον αντικαταστάτη του ΜΡ5.
Παραδόξως όμως η κληρονομιά του αειθαλούς γερμανικού SMG δε λείπει από την αξιολόγηση αφού η τουρκικών συμφερόντων Zenith προσφέρει τρείς “κλώνους” του ΜΡ5 (Ζ 5RS, Z 5K, Z 5P) κατασκευής ΜΚΕΚ. Αν η τουρκική πρόταση επιτύχει, θα είναι μεγάλη εξαγωγική επιβράβευση για την τουρκική οπλοβιομηχανία.
Η πλέον ενδιαφέρουσα είσοδος είναι του ελβετικού ΒΤ 9 που ενσωματώνει πρωτοποριακές ιδέες, και πιο παράταιρες θεωρούνται οι υποψηφιότητες των αμερικανικών Colt και Noveske. Βασισμένα στο σχέδιο του Μ4 προβάλλουν τον κοινό χειρισμό και εκπαίδευση με το υπάρχον κύριο όπλο του στρατού, αλλά υστερούν σαφώς στην ικανότητα απόκρυψης. Παραμένουμε εν αναμονή εξελίξεων.
Τάσος Σύρμας