Μια ακόμη προσπάθεια να εκλογικευτεί, να συστηματοποιηθεί και να μορφοποιηθεί στο ορθό πλαίσιο τόσο η έννοια των Ειδικών Επιχειρήσεων όσο και η ορθή χρήση των Ειδικών Δυνάμεων.
Γράφει ο Δημήτρης Πατσουλές
Οι Ειδικές Δυνάμεις των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων δεν είχαν λιγότερη κακομεταχείριση από εκείνη ακόμα και Ειδικών Δυνάμεων προηγμένων στρατών, περιλαμβανομένων και των ΗΠΑ, που σήμερα ηγούνται του τομέα των Ειδικών Επιχειρήσεων. Η διαφορά είναι ότι σε άλλες χώρες οι απαιτήσεις του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, αλλά και η νέα συγκαλυμμένης μορφή σύγκρουση παλαιών και νέων μεγάλων δυνάμεων για κυριαρχία σε παγκόσμια κλίμακα, οδήγησαν ταχύτατα εντός της πρώτης δεκαετίας του 21ου αιώνα σε αλλαγή του αρνητικού κλίματος των ανώτατων συμβατικών ηγεσιών και στην ανάδειξη των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων και γενικότερα των Ειδικών Δυνάμεων ως την «αιχμή του δόρατος». Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία Διακλαδικών Διοικήσεων Ειδικών Επιχειρήσεων, η διοχέτευση και απορρόφηση από τις ΔΕΕ τεράστιων αμυντικών κονδυλίων (δυσανάλογων του μεγέθους τους, αλλά επακριβώς ανάλογων της στρατηγικής τους αξίας) και η αναθεώρηση των δογμάτων των χωρών αυτών, όσον αφορά την υψηλή αμυντική στρατηγική τους, που απέκτησε πλέον «ειδικο-δυναμίτικο» άξονα (αν μας επιτραπεί η λαϊκίστικη γλώσσα…, που όμως περιγράφει μονολεκτικώς και ορθώς την κατάσταση).
Στην Ελλάδα τα τελευταία έτη έχει σημειωθεί μια στροφή προς την αξιολόγηση των Ειδικών Δυνάμεων όχι απλώς ως υποστηρικτικού μέσου, αλλά ως αιχμή του δόρατος σε πολύπλοκες διακλαδικές επιχειρήσεις με σκοπό την άμυνα του Αιγαίου. Η δημιουργία της Διακλαδικής Διοίκησης Ειδικών Δυνάμεων το 2013, υπήρξε ένα τεράστιο βήμα προς την σωστή κατεύθυνση, όχι μόνο όσον αφορά τις διακλαδικές επιχειρήσεις για μονάδες ταχείας αντίδρασης, αλλά και προς την ιδέα των Ειδικών Επιχειρήσεων σε πιο ολοκληρωμένη και συστηματοποιημένη μορφή. Η ΔΔΕΕ στην συνέχεια φάνηκε να λαμβάνει μια «κατιούσα» έναντι της συνήθους αντίδρασης του κατεστημένου (εκτός και εντός Ειδικών Δυνάμεων…), αλλά ευτυχώς επενέβη ο «Θείος Σαμ». Το ΝΑΤΟ, και κυρίως οι Αμερικανοί, πίεσαν προς την δημιουργία και από την Ελλάδα μιας Τμηματικής Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων [Special Operations Component Command for Small Joint Operations (SOCC-SJO)] μέχρι το 2024. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να σχηματίσουμε μια Χερσαία Τακτική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations Land Task Group-SOLTG) μέχρι το 2023, μια Ναυτική Τακτική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations Maritime Task Group -SOMTG) και 2 SOMTU επίσης μέχρι το 2023, και μια Αεροπορική Τακτική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (Special Operations Air Task Group -SOATG) μέχρι το 2025.
Η πορεία προς τα εκεί ευνόησε την αναβάθμιση της ΔΔΕΕ, η οποία το 2016 απέκτησε υπό τον άμεσο επιχειρησιακό και διοικητικό έλεγχό της το Επίλεκτο Τμήμα Αλεξιπτωτιστών (ΕΤΑ) και την Ζ’ Μοίρα Αμφιβίων Καταδρομών (Ζ’ ΜΑΚ). Έκτοτε, η ΔΔΕΕ εισήλθε σε μια μορφή που πλησίαζε την αμερικανική Joint Special Operations Command, ενσωματώνοντας όχι μόνο τις ΔΕΕ του ΣΞ αλλά και Ομάδες Ανορθοδόξου Πολέμου (ΟΑΠ) της Διοίκησης Υποβρυχίων Καταστροφών (ΔΥΚ) του ΠΝ, καθώς και αναπτύσσοντας μια στενή συνεργασία με την 31 ΜΕΕΔ της ΠΑ.
Από τότε μέχρι σήμερα, οι ΔΕΕ και των τριών Κλάδων έχουν μια στενότατη συνεργασία με τις USSOF, οι οποίες περισσότερο από άλλοτε επισκέπτονται την Ελλάδα και συνεκπαιδεύονται με τους Έλληνες ομολόγους τους, ενώ υπάρχει και μόνιμο κλιμάκιο SEAL στην βάση της Σούδας. Να σημειώσουμε ότι η ΔΔΕΕ πρόσφατα έκανε ένα επιτυχές «άνοιγμα» προς τις SOF του Ισραήλ, εκτελώντας την πρώτη συνεκπαίδευση μονάδος της διοίκησης με μονάδες της 89ης Ταξιαρχίας Κομμάντο του Ισραηλινού Στρατού, ενώ αναμένεται περαιτέρω ανάπτυξη της συνεργασίας και με άλλες ισραηλινές ειδικές μονάδες.
Η ειδοποιός διαφορά της αρχικής ΔΔΕΕ με την σημερινή ΔΔΕΕ είναι ότι η πρώτη δεν διέθετε «δικές της» μονάδες, αλλά αναλάμβανε να διοικήσει μονάδες, που απαιτούσαν οι επιχειρήσεις της, από τις Ειδικές Δυνάμεις και των τριών Κλάδων, καθώς και ότι σχεδίαζε και διεύθυνε όχι μόνο Διακλαδικές Ειδικές Επιχειρήσεις, αλλά γενικότερα και Διακλαδικές Επιχειρήσεις με την συμμετοχή των «συμβατικότερων» Πεζοναυτών, Αλεξιπτωτιστών αλλά και σχηματισμών του Πεζικού, όπως η 71 ΑΜΤΑΞ, όπως είχαν καταδείξει οι ασκήσεις «ΠΥΡΠΟΛΗΤΗΣ». Η σημερινή ΔΔΕΕ εστιάζει αποκλειστικά στην σχεδίαση και εκτέλεση Διακλαδικών Ειδικών Επιχειρήσεων, όπως αυτές που διεξήχθησαν στα πλαίσια της πολυεθνικής άσκησης SOF “SALAMIS STORM” και της πανελλαδικής εμβελείας άσκησης Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων «ΩΡΙΩΝ».
Και ενώ οι ΔΕΕ των τριών Κλάδων φαίνεται να έχουν πλέον «βρει τον δρόμο τους», οι πιο «κλασσικές» Ειδικές Δυνάμεις του ΣΞ – Πεζοναύτες, Αλεξιπτωτιστές αλλά και «βόρειες» Μοίρες Καταδρομών – υπάγονται στην 1η Μεραρχία Πεζικού (μαζί με ένα ετερογενές πλήθος μονάδων), η οποία παίζει τον ρόλο της «Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης». Ανάμεσα σε ΔΕΕ και σε κλασσικές Ειδικές Δυνάμεις υπάρχουν σε μια αδιευκρίνιστη κατάσταση τα ΕΤΕΘ της 13ης Διοίκησης Ειδικών Επιχειρήσεων (13 ΔΕΕ), αν και στην ΤΑΜΣ «ΩΡΙΩΝ» – η πρώτη διακλαδική άσκηση αποκλειστικά για ΔΕΕ – τα ΕΤΕΘ συμμετείχαν υπό την «αιγίδα» της ΔΔΕΕ, δείχνοντας ότι βαδίζουν μάλλον προς την οικογένεια των αμιγώς ΔΕΕ.
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΔΔΕΠ
Η νέα Διακλαδική Διοίκηση Ειδικού Πολέμου (ΔΔΕΠ) που έχει ανακοινωθεί, διαφημίζεται ότι θα περιλάβει το σύνολο των Ειδικών Δυνάμεων του ΣΞ διευθετώντας μια ρευστή και ακατανόητη κατάσταση από την εποχή της διάλυσης της ΙΙΙ ΜΕΔ (3η Μεραρχία Ειδικών Δυνάμεων).
Πριν παραθέσουμε το σκεπτικό μας και τις πρώτες φήμες για την μορφή της νέας διοίκησης, να «γκρινιάξουμε» λίγο για την ορολογία. «Ειδικός Πόλεμος» είναι αρκετά «βαριά» έννοια… Στην αμερικανική ορολογία, το Special Warfare αναφέρεται αποκλειστικά σε Special Operations Forces (SOF) και σημαίνει την εκτέλεση όλου του φάσματος Ειδικών Επιχειρήσεων (Direct Action, Special Reconnaissance, Counterterrorism, WND Proliferation,), Ανορθοδόξου Πολέμου (Unconventional Warfare – UW) ήτοι Ανταρτοπολέμου/ Αντι-ανταρτοπολέμου (Guerrilla Warfare/ Counter Insurgency), Ψυχολογικές Επιχειρήσεις, Πολιτικές Επιχειρήσεις. Όλα αυτά απαιτούν επαγγελματίες Operator και μια τεράστια «ενσωματωμένη» υποστήριξη από υπηρεσίες Πληροφοριών σε όλους τους τομείς (HUMINT, COMIN, SIGINT, ELINT). Επομένως, το να βάζεις κάτω από αυτό τον τίτλο «συμβατικές» μονάδες Ειδικών Δυνάμεων του ΕΣ και μάλιστα με επάνδρωση σε μεγάλο ποσοστό από κληρωτούς 9 μηνών είναι μάλλον άτοπο.
Τέλος πάντων, η αλήθεια είναι ότι έπρεπε να βρεθεί ένας «τίτλος» που να στεγάζει όλους, και φυσικά να «δείχνει» μια «αλλαγή» ως νέο επίτευγμα…, πράγμα το οποίο αναμένουμε να δούμε αν ισχύει. Ίσως το «Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Δυνάμεων» να ήταν πιο κατάλληλο. Αλλά δεν θα κολλήσουμε στις ταμπέλες. Το θέμα είναι η ουσία.
Σύμφωνα με ανακοινώσεις πριν από ένα έτος περίπου – οι οποίες επανέρχονται στο προσκήνιο με τις πρόσφατες αλλαγές στην ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και του Υπουργείου Αμύνης -, η ΔΔΕΠ θα διοικείται από υποστράτηγο και θα υπάγεται απευθείας στον ΑΓΕΕΘΑ. Προς τα κάτω, θα διακρίνεται σε δύο κομμάτια: αυτό που θα συγκεντρώνει τις ΔΕΕ και αυτό που θα συγκεντρώνει τις συμβατικότερες Ειδικές Δυνάμεις. Πιθανώς, λοιπόν, να συνεχίσει να υφίσταται η Διακλαδική Διοίκηση Ειδικών Επιχειρήσεων (με το ίδιο ή άλλο όνομα;), η οποία θα απορροφήσει (;) την 13 ΔΕΕ του ΣΞ και θα διαθέτει υπό επιχειρησιακό και διοικητικό έλεγχο το ΕΤΑ, την Ζ’ ΜΑΚ, την ΔΥΚ, την 31 ΜΕΕΔ (;) και τα ΕΤΕΘ, με διοικητή αντιστράτηγο. Η άλλη διοίκηση μάλλον θα πρέπει να έχει την μορφή μεραρχίας, εφόσον θα περιλαμβάνει την 32 ΤΑΞΠΝ και την 1η ΤΑΞΚΔ-ΑΛ. Στην ουσία θα αποτελεί την διοίκηση δυνάμεων ταχείας αντίδρασης, η οποία επίσης θα υπάγεται απευθείας στον ΑΓΕΕΘΑ, και μάλλον θα έχει διοικητή επίσης αντιστράτηγο.
Μπορούμε να πούμε ότι, μέχρι σήμερα, η ανωτέρω διευθέτηση των Ειδικών Δυνάμεων θα είναι η πλέον λογική και λειτουργική, εφόσον επιτευχθεί… Γιατί υπάρχουν – φυσικά… – αντιδράσεις. Ο απελθών ΑΓΕΣ λέγεται ότι θεωρούσε τις Ειδικές Δυνάμεις ως «αναγκαίο κακό» (!), γεγονός που καταδεικνύει ότι μάλλον δεν είχε αντιληφθεί τις νέες συνθήκες απειλών και πολέμου, εμμένοντας σε μια παλαιά νοοτροπία. Παράλληλα, διαμαρτυρόταν ότι του αφαιρούσαν τις… «καλύτερες δυνάμεις»! Μια εντελώς αντιφατική θέση με την προηγούμενη άποψή του, που αποκάλυπτε την επί δεκαετίες θεώρηση των Ειδικών Δυνάμεων από την συμβατική ηγεσία, ως «επίλεκτων καμαριερών» για όλες τις δουλειές, με πολλές υποχρεώσεις αλλά ελάχιστα δικαιώματα σε κονδύλια και προϋπολογισμούς.
Πιστεύουμε ότι η παρούσα αντίδραση (εφόσον όντως υφίσταται και δεν αποτελεί «ράδιο αρβύλα») είναι θέμα Κλαδικού «κύρους» και «εξουσίας», έναντι της υποταγής στην Διακλαδική αναγκαιότητα. Χωρίς Πεζοναύτες, Αλεξιπτωτιστές και Καταδρομείς, το ΓΕΣ θεωρεί ότι «χάνει» τον έλεγχο των στρατηγικών του εφεδρειών και την διεξαγωγή επιθετικών αμφίβιων και αερομεταφερόμενων επιχειρήσεων στο Αιγαίο. Εδώ μπορεί να αναρωτηθεί κάποιος: αφού το ΓΕΣ έχει τέτοια άποψη, γιατί στις Ειδικές Δυνάμεις αφήνει πάντα τα ψίχουλα του προϋπολογισμού, με την μερίδα του λέοντος να κατευθύνεται στα τεθωρακισμένα και το πυροβολικό; Επιπλέον, δεν είναι δυνατόν οι Ειδικές Δυνάμεις να χρησιμοποιούνται ως απλό πεζικό, για να κλείσουν κενά, και να «καταναλώνονται» ως «τροφή για κανόνια» σε συμβατικές επιχειρήσεις ή να εκτελούν αερομεταφερόμενες και αμφίβιες επιχειρήσεις χωρίς να τους παρέχουν τα μέσα που χρειάζονται.
Ας ελπίσουμε ότι η τοποθέτηση του κ. Αποστολάκη στην θέση του ΥΠΕΘΑ θα εξασφαλίσει την υλοποίηση του σχεδίου για την Διακλαδική Διοίκηση Ειδικού Πολέμου. Στην ευτυχή αυτή περίπτωση έχουμε να κάνουμε κάποιες παρατηρήσεις και προτάσεις για μια εις βάθος αναδιοργάνωση των Ειδικών Δυνάμεων με τελικό σκοπό την απόκτηση ουσιαστικών ικανοτήτων Ειδικού Πολέμου στην πλήρη ουσία του – άλλωστε η έννοια θα χαρακτηρίζει την νέα διοίκηση –, αλλά και Διακλαδικών Επιχειρήσεων Ειδικού Σκοπού (αερομεταφερόμενες και αμφίβιες επιχειρήσεις), τόσο σε ανεξάρτητη όσο και σε συνδυαστική μορφή, προς αντιμετώπιση συμβατικών και ασυμμετρικών απειλών ή/ και συνδυασμού των δύο σε μια μορφή Υβριδικού Πολέμου.
«ΚΛΙΜΑΚΟΠΟΙΗΣΗ» & ΕΤΕΘ
Κύριος άξονας μιας αναδιοργάνωσης των ΕΔ/ΔΕΕ θα πρέπει να είναι η «κλιμακοποίηση» των μονάδων. Δηλαδή οι ΔΕΕ θα πρέπει να είναι πλήρως επαγγελματικές, ενώ οι Ειδικές Δυνάμεις να διακρίνονται σε τρία επίπεδα: μονάδες πλήρως επαγγελματικές, μονάδες κληρωτών (θητείας) και μονάδες επιστρατευόμενες/εθνοφυλακής. Οι ΔΕΕ είναι ήδη πλήρως επαγγελματικές – εκτός από τα ΕΤΕΘ που, όπως φαίνεται, μάλλον θα ενταχθούν στις ΔΕΕ.
Το λογικό, λοιπόν, είναι τα ΕΤΕΘ να καταστούν πλήρως επαγγελματικά, έστω και αν αυτό σημαίνει την μείωση της δυνάμεώς τους. Το όφελος θα είναι, ωστόσο, η ομοιομορφία στις ικανότητες του προσωπικού τους, η καλύτερη συνοχή και το πνεύμα της μονάδος, πράγματα που σημαίνουν αυξημένη επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα. Η ανάμειξη κληρωτών 9 μηνών με το επαγγελματικό προσωπικό μπορεί να αυξάνει ποσοτικά την μονάδα, αλλά επιχειρησιακά δημιουργεί μεγάλα προβλήματα συνολικής απόδοσης της μονάδος.
Τα προβλήματα αυτά είναι φυσική συνέπεια της ανάμειξης επιλεγμένων και πολύ καλά εκπαιδευμένων επαγγελματιών με κληρωτούς. Ο λόγος είναι ότι η επιλογή των κληρωτών για θητεία στις Ειδικές Δυνάμεις ρίχνει «πολύ νερό στο κρασί» των κριτηρίων, ώστε να «γεμίσουν» οι μονάδες. Αλλά και αν ακόμη οι κληρωτοί αποτελούν καλό υλικό, η μικρή διάρκεια της θητείας τους καθώς και οι περικοπές στην εκπαίδευση δεν τους επιτρέπει να ανέλθουν στο επίπεδο ικανοτήτων που απαιτούν οι Ειδικές Επιχειρήσεις. Ότι το πρόβλημα έχει αναγνωριστεί, φαίνεται από τις φήμες που θέλουν την δημιουργία Ειδικών Ομάδων στα ΕΤΕΘ και στις βόρειες Μοίρες. Δηλαδή, πρακτικά αλλά άτυπα, οδηγούμεθα ήδη στην συγκέντρωση των επαγγελματιών σε «αξιόπιστες» ομάδες, που θα αναλάβουν αποστολές πρώτες, και λογικά συμπεραίνουμε ότι η υπόλοιπη δύναμη κληρωτών θα χρησιμοποιείται με κάπως διαφορετικό τρόπο…(;)
32 ΤΑΞΠΝ ΤΡΙΩΝ ΕΠΙΠΕΔΩΝ
Επάνω, λοιπόν, σε αυτή την αρχή της προτεραιότητας στην «επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα», χάρις στην συνοχή των μονάδων αλλά και την «ομογενοποίηση» των ικανοτήτων τους, θα πρέπει να στηριχτεί η νέα μορφή των Ειδικών Δυνάμεων.
Ας ξεκινήσουμε με παράδειγμα την 32α Ταξιαρχία Πεζοναυτών σε μια νέα μορφή «κλιμακωτών ικανοτήτων». Ο σχηματισμός, λοιπόν, θα μπορούσε να αποτελείται από ένα Τάγμα Πεζοναυτών πλήρως επαγγελματικό, το οποίο θα έχει 100% επάνδρωση και ύψιστη χρονική ετοιμότητα, και θα αναλαμβάνει άμεσα αμφίβιες – αεροκίνητες επιχειρήσεις συνολικά σαν τάγμα ή σε ξεχωριστά συγκροτήματα μάχης λόχου, αναλόγως της απειλής και των επιχειρησιακών αναγκών. Επιπλέον, θα μπορεί να υποστηρίζει Ειδικές Επιχειρήσεις των ΔΕΕ (στα πρότυπα των Ranger προς τις μονάδες της JSOC).
Ένα δεύτερο Τάγμα Πεζοναυτών θα μπορούσε να συνίσταται αποκλειστικά από κληρωτούς, επίσης σε πλήρη επάνδρωση, με τα μόνιμα στελέχη να περιορίζονται στις θέσεις του διοικητού, υποδιοικητού, γραφείων και λοχαγών. Όλοι οι υπόλοιποι βαθμοί – διμοιρίτες, επιλοχίας, ομαδάρχες κ.λπ. θα είναι κληρωτοί. Για να εξασφαλίζονται οι επιχειρησιακές ικανότητες του τάγματος, η εκπαίδευση θα πρέπει να είναι ενισχυμένη σε ποσότητα και ένταση μέσα στο διάστημα των 9 μηνών (εφόσον δυστυχώς δεν υπάρχει περίπτωση καμία κυβέρνηση να αναλάβει το «πολιτικό κόστος» της αύξησης της θητείας…). Τις σκοπιές, τις αγγαρείες και άλλες βοηθητικές υπηρεσίες θα αναλαμβάνει προσωπικό του πεζικού, ενώ οι Πεζοναύτες θα εκπαιδεύονται εντατικά ένα πλήρες 8ωρο την ημέρα, επί πέντε ημέρες, συν τρεις 2ωρες απογευματινές εκπαιδεύσεις και δύο νυκτερινές εκπαιδεύσεις την εβδομάδα.
Το τρίτο Τάγμα Πεζοναυτών θα είναι επιστρατευόμενο, αλλά θα λειτουργεί σαν μονάδα Εθνοφυλακής. Δηλαδή, θα επανδρώνεται από επιλεγμένους και σε μόνιμη βάση επίστρατους (εθελοντές), οι οποίοι θα καλούνται κάθε Κυριακή για εκπαίδευση, συν ένα διήμερο τον μήνα, συν συμμετοχή σε ασκήσεις, με πλήρη οικονομική αποζημίωση. Η μεταφορά της 32 ΤΑΞΠΝ στον Αυλώνα της Αττικής προσφέρει έναν τεράστιο πληθυσμό κοντά στην έδρα της μονάδας από το λεκανοπέδιο, την Βοιωτία και την Εύβοια, από τον οποίο θα αντλούνται οι επίστρατοι-εθνοφύλακες. Και φυσικά θα αντικαθίστανται όταν ξεπερνούν τα ηλικιακά όρια (μέχρι τα 33-35) ή θα πέφτουν κάτω από τις απαιτούμενες επιδόσεις ή θα είναι πλημμελείς στις υποχρεωτικές παρουσίες τους.
Αν κάποιος ισχυριστεί ότι με αυτόν τον τρόπο «μειώνεται» ο αριθμός των «μάχιμων» ταγμάτων Πεζοναυτών και η συνολική ικανότητα αμφίβιων επιχειρήσεων από τις ένοπλες δυνάμεις, η απάντηση είναι: για να διεξαχθεί άσκηση απόβασης σήμερα δημιουργείται μια αυτοσχέδια και προσωρινή δύναμη που αποτελείται από τμήματα όλων των ταγμάτων, ώστε να συμπληρωθεί ένα πλήρες τάγμα… Και φυσικά μια τέτοια μονάδα, εκτός της ανισορροπίας στις ικανότητες επαγγελματιών και κληρωτών, δεν διαθέτει συνοχή, τα τμήματα δεν έχουν εκπαιδευτεί μαζί, αλλά συναντώνται μόνον για μερικές ημέρες για την συγκεκριμένη άσκηση και μετά επιστρέφουν στα τάγματά τους. Επομένως, η ύπαρξη «τριών» ταγμάτων είναι «θεωρητική», και σίγουρα δεν θα υπάρχει χρόνος οι μονάδες αυτές να συμπληρωθούν από επιστράτους, υπό την μορφή της σημερινής απειλής: ήτοι συνεχής κρίση στο Αιγαίο με υψηλή πιθανότητα αιφνιδιαστικού πλήγματος.
Αντίθετα, η πρόταση μιας 32 ΤΑΞΠΝ τριών επιπέδων εξασφαλίζει άμεση αντίδραση από μια πλήρως επαγγελματική και ως εκ τούτου άκρως αποτελεσματική αμφίβια μονάδα πλήρους συνθέσεως, ενώ σε περίπτωση επέκτασης των συγκρούσεων ή παράτασης της κρίσης θα μπορεί να ακολουθήσει το τάγμα κληρωτών, ενώ σε περαιτέρω όξυνση θα μπορεί να ακολουθήσει μετά από σχετικά μικρό χρονικό διάστημα το τάγμα εφέδρων-εθνοφυλάκων. Και οι τρεις μονάδες, παρά το διαφορετικό επίπεδο ικανοτήτων, θα διαθέτουν καλά εκπαιδευμένο προσωπικό κληρωτών και εφέδρων με συνοχή και πνεύμα μονάδος.
ΜΟΙΡΕΣ ΑΛΕΞΙΠΤΩΤΙΣΤΩΝ
Οι Μοίρες Αλεξιπτωτιστών θα μπορούσαν να ακολουθήσουν μια διαμόρφωση ίδια με εκείνη της 32 ΤΑΞΠΝ. Θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια πλήρους συνθέσεως επαγγελματική ΜΑΛ, η οποία θα μπορεί να δρα συνολικά σαν μονάδα ή αποσπασματικά σε μικρά συγκροτήματα μάχης λόχου. Μια άλλη ΜΑΛ θα αποτελείται από κληρωτούς σε πλήρη επίσης σύνθεση και επάνδρωση με έναν «σκελετό» μονίμων στελεχών (δκτης, υποδκτης, γραφεία, λοχαγοί). Ίσως θα πρέπει να επαναλειτουργήσει και η 3η ΜΑΛ σε μια μορφή «εκπαιδευτικής Μοίρας», που θα συντηρεί έφεδρους αλεξιπτωτιστές-εθνοφύλακες.
Το επαγγελματικό Τάγμα Πεζοναυτών και η επαγγελματική Μοίρα Αλεξιπτωτιστών θα αποτελούν μαζί μια πρώτη γραμμής και άκρως αποτελεσματική δύναμη ταχείας αντίδρασης υψηλών ικανοτήτων, για να αντιμετωπίζονται τόσο η μακροχρόνια ένταση στο Αιγαίο όσο και πιθανές αιφνιδιαστικές επιθετικές ενέργειες του εχθρού. Η δράση Πεζοναυτών και Αλεξιπτωτιστών θα μπορεί να συνδυάζεται σε σχηματιζόμενα επί τόπου μεικτά (αμφίβια – αεροκίνητα/ αερομεταφερόμενα) συγκροτήματα μάχης, αναλόγως των επιχειρησιακών απαιτήσεων.
Οι Αλεξιπτωτιστές θα μπορούσαν να σχηματίσουν ένα Σύνταγμα, και μαζί με την 32 ΤΑΞΠΝ να αποτελούν μια Μεραρχία Ειδικών Δυνάμεων, στην ουσία έναν σχηματισμό ταχείας αντίδρασης και στρατηγικής εφεδρείας.
«ΒΟΡΕΙΕΣ» ΜΟΙΡΕΣ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ
Η αναδιοργάνωση των «βορείων» Μοιρών Καταδρομών πρέπει να λάβει υπόψιν την ιδιαίτερη μορφή της απειλής στα σύνορα και το εσωτερικό της βόρειας Ελλάδος. Οι «βόρειες» Μ.Κ/Δ θα πρέπει να αποτελέσουν έναν ξεχωριστό σχηματισμό, ο οποίος θα αναλαμβάνει την εκτέλεση Ανορθοδόξου/ Αντι-Ανορθόδοξου Πολέμου. Οι τρεις βόρειες Μοίρες ΚΔ θα μπορούσαν να αποτελούν ένα Σύνταγμα Ανορθοδόξου Πολέμου, στο οποίο επιχειρησιακά θα εντάσσονται ο πυρήνας εκπαιδευτών του ΚΕΑΠ και ο πυρήνας εκπαιδευτών του ΚΕΟΑΧ ως μονάδες ειδικών αποστολών μικρής κλίμακος ή ενίσχυσης-υποστήριξης των Μ.Κ/Δ.
Και στις Μ.Κ/Δ υπάρχει φυσικά το φαινόμενο της ανομοιομορφίας μεταξύ επαγγελματικού προσωπικού και κληρωτών. Μια ιδέα θα ήταν κάθε Μοίρα να διαθέτει έναν πλήρους σύνθεσης Λόχο με επαγγελματικό προσωπικό, ως «πυρήνα» της μονάδος και κύριο επιχειρησιακό τμήμα, ικανό για διεξαγωγή Ανορθοδόξου Πολέμου/ Αντι-Ανορθοδόξου Πολέμου. Παράλληλα, θα υπάρχει ένας Λόχος κληρωτών και ένας Λόχος Εφέδρων-Εθνοφυλάκων υψηλής ετοιμότητας και συνεχούς συμμετοχής. Ο επαγγελματικός Λόχος θα χρησιμοποιείται για ανταπόκριση σε πρώτο χρόνο για την εκτέλεση ειδικών αποστολών προς υποστήριξη των συμβατικών δυνάμεων στον Έβρο ή σε άλλα χερσαία σύνορα σε περίπτωση πολέμου, για την αντιμετώπιση ασύμμετρων απειλών σε περίπτωση πολέμου αλλά και σε περίοδο ειρήνης με περιπολίες, ενέδρες και αναγνωρίσεις, με σκοπό τον έλεγχο των συνόρων. Ο Λόχος κληρωτών θα χρησιμοποιείται σε δεύτερο χρόνο, αν υπάρχει ανάγκη για ευρύτερη κάλυψη απειλών. Οι Μ.Κ/Δ δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως «συμπλήρωμα» των κενών του Πεζικού.
Το ερώτημα βέβαια είναι: που θα ανήκει το Σύνταγμα Ανορθοδόξου Πολέμου; Στην διοίκηση των ΔΕΕ ή στην διοίκηση των συμβατικών Ειδικών Δυνάμεων; Η αλήθεια είναι ότι αν επιλεγόταν η αποκλειστικά επαγγελματική σύνθεση των Μ.Κ/Δ (όπως των ΕΤΕΘ που προαναφέραμε), οι μονάδες θα έπρεπε να ανήκουν στην διοίκηση των ΔΕΕ. Ωστόσο, η ανάγκη κάλυψης των βορείων χερσαίων συνόρων επιβάλλει και την συμμετοχή κληρωτών και εφέδρων.
Στις ΗΠΑ πριν μερικά έτη υπήρξε και μάλλον συνεχίζεται η διαμάχη για την διάκριση μεταξύ Ειδικών Επιχειρήσεων και Ανορθοδόξου Πολέμου, με τις πρώτες να εννοείται κυρίως η Άμεση Επιθετική Δράση και άλλες «άμεσης» μορφής Ειδικές Επιχειρήσεις, ενώ με τον δεύτερο να εννοείται όχι απλώς ο Ανταρτοπόλεμος αλλά μια ποιο ευρεία μορφή Ανορθοδόξου Πολέμου που περιλαμβάνει ψυχολογικές επιχειρήσεις, πολιτικές επιχειρήσεις, κυβερνοπόλεμο, κ.λπ. οδηγώντας στον ορισμό Irregular Warfare (σε ελεύθερη μετάφραση Αντισυμβατικός Πόλεμος, Ακανονικός Πόλεμος, ή ότι άλλο μπορεί κάποιος να χρησιμοποιήσει για να εξηγήσει την ιδιαιτερότητα των επιχειρήσεων).
Στην ελληνική περίπτωση, κάθε «βόρεια» Μ.Κ/Δ θα πρέπει να αποτελεί ένα Συγκρότημα Ανορθοδόξου Πολέμου με έναν συγκεκριμένο χώρο ευθύνης, στον οποίο θα προετοιμάζει τον πληθυσμό για Ανορθόδοξο Πόλεμο (Ανταρτοπόλεμο, Αντι-ανταρτοπόλεμο, Αντίσταση). Η ιδέα είναι κάθε Μ.Κ/Δ να λειτουργεί περίπου όπως ένα αμερικανικό Τάγμα Special Forces, το οποίο όταν αναπτύσσεται σε μια περιοχή αναλαμβάνει να εκπαιδεύσει ντόπιους για Ανταρτοπόλεμο/ Αντι-ανταρτοπόλεμο και Αντίσταση, ενώ παράλληλα διατηρεί την ικανότητα εκτέλεσης ενεργειών Άμεσης Επιθετικής Ενέργειας και Ειδικής Αναγνώρισης. Για παράδειγμα, η Ε’ Μ.Κ/Δ θα αναλάμβανε την Δυτική Θράκη, η Δ’ Μ.Κ/Δ την Ανατολική Μακεδονία και η Β’ Μ.Κ/Δ την Δυτική Μακεδονία και την Νότιο Ήπειρο.
Οι Μ.Κ/Δ κατ’ αυτό τον τρόπο θα ενεργούν ως πολλαπλασιαστής ισχύος στην άμυνα των συνόρων με την εκπαίδευση και καθοδήγηση παραστρατιωτικών δυνάμεων της Εθνοφυλακής σε ειρήνη και πόλεμο. Αυτό θα ανταποκρινόταν καλύτερα στην ασυμμετρική απειλή που συνιστούν οι επεκτατικές βλέψεις της Άγκυρας, των Τιράνων και των Σκοπίων σε ελληνικά εδάφη της Ηπείρου και της Μακεδονίας, μειώνοντας την ανάγκη για διατήρηση υψηλού κόστους συμβατικών μονάδων.
Ίσως, λοιπόν, μέσα στην ΔΔΕΠ – εκτός μιας ΔΔΕΕ, και μιας Μεραρχίας Ειδικών Δυνάμεων – θα μπορούσε να υπάρξει μια Διοίκηση Ανορθοδόξου Πολέμου (το Σύνταγμα Ανορθοδόξου Πολέμου των τριών βόρειων Μ.Κ/Δ στα πρότυπα ενός αμερικανικού Special Forces Group), της οποίας οι επιχειρήσεις και η λειτουργία θα διασυνδέονται με τις επιχειρήσεις των Ειδικών Δυνάμεων και των Δυνάμεων Ειδικών Επιχειρήσεων.
ΠΛΗΡΩΣ ΑΕΡΟΚΙΝΗΤΕΣ ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΥΝΑΜΕΙΣ;
Μια «παράξενη», τουλάχιστον, φήμη κυκλοφορεί αρκετό καιρό όσον αφορά την μετατροπή των Πεζοναυτών, Αλεξιπτωτιστών και βόρειων Καταδρομέων σε «αποκλειστικά» αεροκίνητες μονάδες! Η ιδέα – τουλάχιστον έτσι γενικά που προβάλλεται – δημιουργεί παράξενες εντυπώσεις και εύλογα ερωτήματα.
Πρώτον, η 32 ΤΑΞΠΝ και η 1 ΤΑΞ ΚΔ-ΑΛ εγκαταλείπουν την «ουσία» τους; Ήτοι, οι Πεζοναύτες δεν θα είναι αμφίβια δύναμη; Οι Αλεξιπτωτιστές δεν θα είναι κυρίως αερομεταφερόμενη δύναμη; Οι Καταδρομείς δεν θα διεξάγουν Ανορθόδοξο Πόλεμο; Θεωρούνται πλέον απλώς μια «μάζα» επίλεκτων που θα σταλούν «χύμα» από όλες τις μεριές της Ελλάδας προς τα νησιά σαν ενισχύσεις;
Δεύτερον, η ηγεσία αναγνωρίζει και παραδέχεται πλέον την αδυναμία εκτέλεσης αμφιβίων επιχειρήσεων, λόγω έλλειψης μέσων; Και ναι μεν η αερομεταφορά είναι ο πλέον ταχύς τρόπος αντίδρασης – ενίσχυσης των νησιών, ωστόσο υπόκειται σε πολλούς περιορισμούς: τις καιρικές συνθήκες, την έλλειψη ΖΠ στα ορεινά νησιά, τον εύκολο εντοπισμό και κάλυψη των κατάλληλων περιοχών για ΖΠ από τον εχθρό, την απαραίτητη προϋπόθεση να έχουμε αποκτήσει – έστω και πρόσκαιρα και τοπικά – αεροπορική υπεροχή, και την διάθεση αεροπορικής συνοδείας. Και φυσικά να υπάρχει και η δυνατότητα – εφόσον δεν γίνεται διαφορετικά – να εκτελεστεί Εναέρια Έφοδος (Air Assault), πράγμα για το οποίο δεν είναι κατάλληλα τα Chinook (τα ΝΗ-90 για την ώρα είναι… «εκτός μάχης», ενώ τα UH-1 θα πρέπει πλέον να πάνε στο μουσείο).
Επιπλέον, αν και η αερομεταφορά είναι ο πιο ταχύς τρόπος αντίδρασης, η ανακατάληψη μιας νήσου δεν μπορεί να επιτευχθεί ή έστω να διατηρηθεί μόνον με αεροκίνητες δυνάμεις λόγω της ελαφρότητας του οπλισμού τους και της ανάγκης μιας αερογέφυρας για τον ανεφοδιασμό και την ενίσχυσή τους. Οι αμφίβιες δυνάμεις είναι πιο αργές (όχι τόσο, αν διαθέτεις σύγχρονα μέσα…) αλλά μεταφέρουν βαρέα όπλα, άρματα μάχης, πυροβολικό και μεγάλο όγκο εφοδίων για έντονη και παρατεταμένη μάχη.
Τρίτον, ο αριθμός των 25 CH-47 Chinook μας δίνει μια μεγάλη ικανότητα αερομεταφοράς, θεωρητικά σε ένα «κύμα», 750 με 1.000 ανδρών (αντίστοιχα με 33 ή 40 άνδρες σε έκαστο ελικόπτερο). Ωστόσο, ο αριθμός είναι θεωρητικός, γιατί δεν γνωρίζουμε πόση διαθεσιμότητα θα έχουμε. Κανένας στρατός δεν έχει 100% διαθεσιμότητα μέσων, ακόμα και σε φυσιολογικές συνθήκες, πόσο μάλλον σε μια χώρα με προβληματική οικονομία και τεράστιες περικοπές στις αμυντικές δαπάνες. Η διαθεσιμότητα αφορά την απαιτούμενη συντήρηση σε «τόσες» ώρες πτήσης, την απαραίτητη ποσότητα ανταλλακτικών, καυσίμων και… πιλότων. Πρόσφατες αναφορές μιλάνε για «κατάρρευση» της Αεροπορίας Στρατού, εξαιτίας της χρησιμοποίησης των ελικοπτέρων της σε ρόλους πυρόσβεσης και ασθενοφόρων (πρώτα «τελείωσαν» τα ΝΗ-90 και τώρα έπεται το «τελείωμα» των Chinook). Επομένως, το να υπολογίζεις ότι θα μπορέσεις να αερομεταφέρεις το σύνολο σχεδόν των Ειδικών Δυνάμεων είναι μάλλον ουτοπικό.
Τέταρτον, σε μια τέτοια επιλογή «αερομεταφοράς», θα πρέπει επιτέλους να λυθεί το πρόβλημα των ΝΗ-90, τα οποία στην ουσία δεν υφίστανται επιχειρησιακά για το γινάτι του απελθόντος ΥΠΕΘΑ. Η συμφωνία αγοράς τους είναι όντως κακή και σκανδαλώδης. Αλλά προέχει η άμυνα της χώρας έναντι της δικαιοσύνης, και επιτέλους πρέπει να παραδεχτούμε ότι δεν μπορούμε να κερδίσουμε, και να κοιτάξουμε πως θα παραληφθούν και τα υπόλοιπα έξι ΝΗ-90, και πως θα καταστούν επιχειρησιακά τα 14 που ήδη έχουμε παραλάβει. Είναι τα μοναδικά ελικόπτερα με δυνατότητες ειδικών αποστολών (τουλάχιστον τα τέσσερα με το FLIR) και με ικανότητες για διείσδυση σε εχθρικό περιβάλλον και Εναέρια Έφοδο.
ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΔΔΕΠ
Η δημιουργία μιας διοίκησης που θα «στεγάζει» όλες τις Ειδικές Δυνάμεις και Δυνάμεις Ειδικών Επιχειρήσεων είναι υψίστης κρισιμότητας για την άμυνα της χώρας. Οι αντιδρώντες θα πρέπει να παραμερίσουν συντεχνιακές νοοτροπίες και, επιτέλους, αφενός να εφαρμόσουν την περίφημη διακλαδικότητα και αφετέρου να υποταχθούν στις νέες συνθήκες πολέμου που έχει δημιουργήσει το παγκόσμιο αλλά και τοπικό γεωπολιτικό περιβάλλον, και να αποδεχθούν ότι οι ΔΕΕ/ Ειδικές Δυνάμεις αποτελούν πλέον όχι περιθώριο αλλά κεντρικό άξονα των σύγχρονων και μελλοντικών επιχειρήσεων.
Η διάκριση μεταξύ ΔΕΕ και Ειδικών Δυνάμεων πρέπει να θεσμοθετηθεί, και σε αυτό κύριο ρόλο θα παίξει η δημιουργία ενός σχηματισμού που θα διοικεί τις συμβατικές Ειδικές Δυνάμεις – δίπλα στην ΔΔΕΕ -, ίσως και ένα παρακλάδι Ανορθοδόξου Πολέμου, που και τα τρία αυτά θα υπάγονται στην ΔΔΕΠ-ΓΕΕΘΑ. Η επιχειρησιακή διευθέτηση ωστόσο δεν αρκεί. Η ΔΔΕΠ θα πρέπει να αναλάβει όχι μόνο την κοινή εκπαίδευση ΔΕΕ/ Ειδικών Δυνάμεων αλλά και τα «οικονομικά» τους. Η ΔΔΕΠ θα πρέπει να έχει δικό της μερίδιο στον αμυντικό προϋπολογισμό και να αποφασίζει αυτή (και όχι οι διάφοροι Κλάδοι) για τα διακλαδικά μέσα ειδικών επιχειρήσεων (ελικόπτερα, σκάφη, οπλισμός, επικοινωνίες κ.λπ.).
Ίσως η Διεύθυνση Ειδικών Δυνάμεων του ΣΞ να μεταβαλλόταν σε μια Διακλαδική Διεύθυνση Ειδικών Δυνάμεων, που θα ασχολείτο με την εκπαίδευση και την πρόσκτηση υλικών για τις Ειδικές Δυνάμεις και των τριών Κλάδων. Μια φήμη που κυκλοφορεί περί της αναβάθμισης του ΚΕΑΠ στην Ρεντίνα σε σημείο συγκέντρωσης του συνόλου των σχολείων Ειδικών Δυνάμεων και των τριών Κλάδων, ίσως υπολανθάνει μια τέτοια σκέψη περί μιας διακλαδικής Διεύθυνσης Ειδικών Δυνάμεων.
Επίσης, απολύτως αναγκαία είναι η δημιουργία μιας Μοίρας Ειδικών Επιχειρήσεων Αεροπορίας Στρατού ή μιας Διακλαδικής Μοίρας Αεροπορικών Ειδικών Επιχειρήσεων, που περιλαμβάνει ελικόπτερα και αεροσκάφη με ειδικές ικανότητες, που θα επανδρώνονται με ειδικά επιλεγμένους και εκπαιδευμένους πιλότους.
Τέλος, θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία στο θέμα των κληρωτών και των εφέδρων των Ειδικών Δυνάμεων. Εφόσον, πρέπει να υπάρχουν, δεν είναι δυνατόν η θητεία των 9 μηνών να διεξάγεται με τον σημερινό τρόπο. Για να είναι οι κληρωτοί Καταδρομείς και Πεζοναύτες υψηλού επιπέδου θα πρέπει η θητεία να είναι πολύ έντονη, απαλλαγμένη από πάρεργα και να δημιουργηθεί μια επιλεγμένη, μόνιμης μορφής και υψηλής ετοιμότητος εφεδρεία που θα συντηρείται με υψηλά στάνταρ.
*To άρθρο δημοσιεύτηκε στην ΚΑΤΑΔΡΟΜΗ Νο56, Απριλίου – Μαΐου 2019