Γράφει ο Κωνσταντίνος Τσαγανάς-Τακαντζάς
Είναι πραγματικά εκπληκτικό το τι άγνωστους θησαυρούς μπορεί να αποκαλύψει μια τυχαία αναζήτηση στο διαδίκτυο. Εν προκειμένω, σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον ιστολόγιο που ασχολείται με ελληνικά στρατιωτικά οχήματα στον 20ό και στον 21ο αιώνα (Greek Military Vehicles – Στρατιωτικά οχήματα που χρησιμοποίησε ο Ελληνικός Στρατός από το 1900 έως τις μέρες μας, https://grvehicles.wordpress.com) εντοπίσθηκε μια άγνωστη έως τώρα έκδοση του βρετανικής κατασκευής και προελεύσεως τεθωρακισμένου οχήματος Humber Mk IV. Μικρός σχετικά αριθμός οχημάτων του τύπου υπηρέτησε στις τάξεις του ΕΣ, σε Συντάγματα Αναγνωρίσεως, σε Τάγματα Ασφαλείας Γραμμών Συγκοινωνιών, στην τελευταία περίπτωση ασφαλισμένα επί βαγονιών σιδηροδρομικών συρμών και σε μονάδες Εθνοφυλακής, ενώ κάποια τελεύτησαν τη σταδιοδρομία τους στην Ελλάδα ως στατικά πυροβολεία πριν πάρουν την άγουσα για το διαλυτήριο.
Η «παραφωνία»
Το Humber Mk IV εκ κατασκευής φέρει οπλισμό αποτελούμενο από ένα πυροβόλο αμερικανικής κατασκευής Μ6 των 37 χιλιοστών, ίδιου τύπου με αυτό των τεθωρακισμένων οχημάτων Μ8 Greyhound και Τ7 (Μ6) Staghound που επίσης χρησιμοποίησε ο ΕΣ, συζυγές πολυβόλο BESA των 7,92 χιλιοστών και – προαιρετικά – οπλοπολυβόλο Bren για εγγύς άμυνα και αντιαεροπορική χρήση.
Ωστόσο, στην καταχώρηση του προαναφερθέντος ιστολογίου για τον τύπο (https://grvehicles.wordpress.com/2015/05/26/humber-mk-iv) υπάρχει και μια φωτογραφία από παρέλαση σε κάποια παραθαλάσσια πόλη (ίσως στο Βόλο;), χαμηλής δυστυχώς ανάλυσης, η οποία αποδεικνύει ότι οι Μαυροσκούφηδες του ΕΣ προέβησαν σε τροποποίηση μερικών οχημάτων, ενδεχομένως υπό την πίεση επιχειρησιακών αναγκών της περιόδου 1946-1949.
Συγκεκριμένα, στα δυο τουλάχιστον εκ των τριών Humber Mk IV που διακρίνονται στην επίμαχη φωτογραφία, ο οπλισμός του οχήματος δεν είναι ο τυποποιημένος, αλλά έχει αντικατασταθεί πλήρως. Ειδικότερα, το κύριο πυροβόλο Μ6 έδωσε τη θέση του σε ένα Ordnance QF 2-pounder (40 χιλιοστών, βρετανικής κατασκευής και προελεύσεως) με το χαρακτηριστικό κύλινδρο του συστήματος οπισθοδρόμησης που απαντάται στις ρυμουλκούμενες εκδόσεις αλλά και στο τροχοφόρο Τ/Θ Marmon–Herrington Mk IVF. Το συζυγές πολυβόλο (κανονικά BESA των 7,92 χιλιοστών αριστερά του κύριου πυροβόλου) δεν διακρίνεται, οπότε δυνάμεθα να εικάσουμε ότι είτε δεν υφίσταται καθόλου είτε έχει αντικατασταθεί από αμερικανικής κατασκευής Browning Μ1919Α4 (7,62 χιλιοστών/0,30 ιντσών) τοποθετημένο στα δεξιά του κύριου πυροβόλου. Την εικασία αυτή υποστηρίζει και η αντικατάσταση του ασπιδίου στον πύργο από κατασκευή με πλευρικά προστατευτικά ωτία, διαμόρφωση που παρουσιάζει ομοιότητες με την αντίστοιχη στον πύργο του Marmon–Herrington Mk IVF. Οι ομοιότητες με το νοτιοαφρικανικής κατασκευής τεθωρακισμένο δεν σταματούν εδώ, καθώς στην οροφή του πύργου φαίνεται καθαρά ένα ακόμα Μ1919Α4, στραμμένο (για την παρέλαση) στα δεξιά, όπως ακριβώς και στα Μ-Η Mk IVF. Δυστυχώς, η ποιότητα της φωτογραφίας σε συνδυασμό με την ύπαρξη των εξαρτημάτων για την αποκόλληση των οχημάτων από μαλακά εδάφη (sand channels) στο πρόσθιο μέρος δεν επιτρέπει να διακριθεί η σήμανση τους πέραν των εθνοσήμων στα πλευρά των πύργων και ως εκ τούτου να εξαχθούν συμπεράσματα για το σχηματισμό στον οποίο ανήκουν.
Ως προς τον λόγο που επέβαλε τη μη τυποποιημένη διαμόρφωση αυτή, μόνον υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε, με μάλλον επικρατέστερη αυτή της πιθανότητας τα οχήματα αυτά να ανήκαν αρχικά στο 46ο Βασιλικό Σύνταγμα Αρμάτων (46th RTR/Royal Tank Regiment), που υπαγόταν στην 23η Τεθωρακισμένη Ταξιαρχία. Με την αποχώρηση των βρετανικών στρατευμάτων από την Ελλάδα το 1945 μέρος του υλικού τους αποστρατικοποιήθηκε και εκποιήθηκε επιτόπια. Ο ΕΣ, ανέκτησε και αξιοποίησε μέρος αυτού για τις επιχειρήσεις καταστολής της κομμουνιστικής ανταρσίας την περίοδο 1946-1949. Δεδομένου ότι το προαναφερθέν βρετανικό σύνταγμα χρησιμοποίησε οχήματα του τύπου κατά την παραμονή του στη χώρα μας, δεν είναι απίθανο να τα απέκτησε από μάντρες ο ΕΣ και να αντικατέστησε τον αφαιρεθέντα προ της εκποιήσεως οπλισμό τους με άλλο προερχόμενο από τα διαθέσιμα ανταλλακτικά για Marmon–Herrington Mk IVF, εφαρμόζοντας κατά γράμμα το ρητό «η πενία τέχνας κατεργάζεται».
Εν κατακλείδι, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον θέμα, τόσο για ιστορικούς όσο και για μοντελιστές, στο οποίο ευελπιστούμε να επανέλθουμε στο εγγύς μέλλον, αν προκύψουν νέα στοιχεία, ήτοι να εντοπισθεί η φωτογραφία που απετέλεσε και την αφορμή για το παρόν σε καλύτερη ανάλυση.
https://grvehicles.wordpress.com