Δεν υπάρχουν λόγια να εκφράσουν την οδύνη για την τραγωδία της πυρκαγιάς στο Μάτι Αττικής στις 23 Ιουλίου 2018, αλλά και την οργή για την ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού να ανταποκριθεί στοιχειωδώς σε μια προβλέψιμη φυσική καταστροφή.
Οι καιρικές συνθήκες στην ευρύτερη περιοχή απέτρεψαν την αξιοποίηση των πυροσβεστικών αεροσκαφών CL-215 και CL-415, αλλά πρόβλημα διαθεσιμότητάς τους δεν φαίνεται να υπήρξε, μεταξύ άλλων επειδή ελήφθησαν έγκαιρα αποφάσεις συντήρησης των κινητήρων τους στο εξωτερικό, όπως αναλύθηκε στο τεύχος Μαΐου 2018 του περιοδικού «Ελληνική Άμυνα & Τεχνολογία» και δημοσιεύθηκε στις 15 Ιουνίου 2018 στο www.hellenicdefence.gr.
Γράφει Ευάγγελος Α. Παγώτσης
Οι βασικές υπουργικές αποφάσεις υπεγράφησαν στις 12 Δεκεμβρίου 2017 και 14 Μαρτίου 2018.
Αντίθετα πέρυσι, στην Αντιπυρική Περίοδο 2017, το πρόβλημα διαθεσιμότητας των CL-215 και CL-415 ήταν έντονο, όπως αναλύθηκε στο τεύχος Οκτωβρίου 2017 της «ΕΑ&Τ» (βλ. τ. 93, σελ. 14: «Στοιχεία ΥΕΘΑ: Σχεδόν διπλάσια η διαθεσιμότητα των CL-215 από εκείνη των CL-415!»). Το πλήρες κείμενο της ανάλυσης εκείνης ακολουθεί.
Διαθεσιμότητα πυροσβεστικών αεροσκαφών 1/7-17/8/2017
Αναλυτικά στοιχεία διαθεσιμότητας των πυροσβεστικών αεροσκαφών μεταξύ 1ης Ιουλίου και 17ης Αυγούστου 2017 παρείχε ο Υπουργός Εθνικής Άμυνας, απαντώντας την 1η Σεπτεμβρίου 2017 σε ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου. Σύμφωνα με τα στοιχεία αυτά:
• Από τα 11 υπάρχοντα CL-215, «τοποθετημένα» –δηλαδή μη υποβαλλόμενα σε μερική ή γενική επιθεώρηση και επομένως διαθέσιμα σε επιχειρησιακές Μοίρες για εκμετάλλευση– ήταν 8 αεροσκάφη μέχρι τις 3 Ιουλίου, αυξήθηκαν σε 9 την επομένη και σε 10 στις 15 Ιουλίου. Από αυτά σε πτητική κατάσταση (Serviceable) ή «διαθέσιμα» ήταν 8 CL-215 για τέσσερεις από τις 48 ημέρες της καλυπτόμενης περιόδου, 7 για 10, 6 για 11, 5 για 12, τέσσερα για 8 και τρία αεροσκάφη για τρεις ημέρες. Τα ποσοστά διαθεσιμότητας με βάση 11 αεροσκάφη ήταν 72,7% (8) στο 8,3% (4) των 48 ημερών, 63,3% (7) στο 20,8% (10), 54,5% (6) στο 22,9%, 45,5% (5) στο 25%, 36,4% (4) στο 16,7% (8) και 27,3% (3) στο 6,25% των ημερών. Επομένως στην περίοδο αυτή ήταν διαθέσιμα κατά μέσο όρο 5,6 CL-215 την ημέρα και το μέσο ποσοστό διαθεσιμότητας ήταν 50,9%.
• Από τα 7 υπάρχοντα CL-415, τοποθετημένα ήταν 5 μέχρι τις 24 Ιουλίου και 6 από την επομένη. Από αυτά σε πτητική κατάσταση ήταν τρία CL-415 για 14 από τις 48 ημέρες, δύο για 21, ένα για 12 και κανένα για μία ημέρα! Τα ποσοστά διαθεσιμότητας με βάση 7 αεροσκάφη ήταν 42,9% (3) στο 29,2% (14) των 48 ημερών, 28,6% (2) στο 43,6% (21), 14,3% (1) στο 25% (12) και μηδέν στο 0,2% (1) των ημερών. Επομένως στην περίοδο αυτή ήταν διαθέσιμα κατά μέσο όρο δύο CL-415 την ημέρα και το μέσο ποσοστό διαθεσιμότητας των σύγχρονων αεροσκαφών ήταν μόλις 28,6% και όχι πολύ υψηλότερο του μισού των παμπάλαιων CL-215! Το σημείο αυτό είναι που αξίζει να διερευνηθεί από τον κοινοβουλευτικό έλεγχο. Η κατάσταση «τοποθετημένων» αλλά «μη διαθέσιμων» (Unserviceable) αεροσκαφών, προκύπτει κατά πάσα πιθανότητα από έλλειψη εφοδιαστικής υποστήριξης σε ανταλλακτικά και υλικά καθημερινής χρήσης, είτε από έλλειψη προσωπικού των επιχειρησιακών μονάδων.
• Τα 21 PZL M-18B ήταν όλα τοποθετημένα στο σύνολο της περιόδου, ενώ καθημερινά ήταν διαθέσιμα 15-18 με ποσοστό 71,4-85,7%.
• Σημαντικό πυροσβεστικό έργο ανατέθηκε σε ελικόπτερα CH-47D της Αεροπορίας Στρατού.
Η απάντηση του ΥΕΘΑ στις 11 Ιουλίου 2017 σε προηγούμενη ερώτηση κοινοβουλευτικού ελέγχου, ανέφερε πως «την παρούσα χρονική περίοδο» ήταν «διαθέσιμα» –εννοώντας τοποθετημένα– 9 CL-215 με προοπτική αύξησης σε 10 στα μέσα Ιουλίου, όπως πράγματι συνέβη. Ανέφερε επίσης πως «την παρούσα χρονική περίοδο» ήταν «διαθέσιμα» τρία CL-415 με την προοπτική να αυξηθούν σε 5 στα τέλη Ιουλίου. Τα στοιχεία αυτά δεν συμφωνούν ούτε με τα τοποθετημένα CL-415 ούτε με τα διαθέσιμα. Τα τοποθετημένα προαναφέρθηκαν, ενώ τα διαθέσιμα ήταν μόλις δύο μεταξύ 4 και 13 Ιουλίου, ένα την επομένη, κανένα στις 15 και ένα μέχρι και τις 24 του μηνός! Κατόπιν αυξήθηκαν σε δύο μέχρι τις 27 Ιουλίου επειδή τοποθετήθηκε το έκτο αεροσκάφος, για να ακολουθήσουν καθημερινές διακυμάνσεις.
Τα CL-215 επιχειρούσαν από την 112 Πτέρυγα Μάχης της Ελευσίνας, την 117 ΠΜ της Ανδραβίδας και το αεροδρόμιο της Σάμου. Τα CL-415 επιχειρούσαν αρχικά από την 113 ΠΜ της Μίκρας Θεσσαλονίκης, αλλά από τις 14 Αυγούστου τα 2-3 διαθέσιμα αεροσκάφη μεταστάθμευσαν στην 112 ΠΜ της Ελευσίνας.
Επιπλέον της πολύ μεγαλύτερης επιχειρησιακής τους διαθεσιμότητας, ή ακριβώς εξαιτίας της, τα CL-215 υπεραπασχολήθηκαν ενώ τα CL-415 υποαπασχολήθηκαν. Τα τελευταία κάλυπταν τη βόρεια Ελλάδα μέχρι και την περιοχή του Βόλου, όπου όμως οι δασικές πυρκαγιές ήταν περιορισμένες, με συχνό αποτέλεσμα όλα τα διαθέσιμα αεροσκάφη να παραμένουν στο έδαφος, ενώ ταυτόχρονα όλα τα διαθέσιμα CL-215 βρίσκονταν στον αέρα και μάλιστα ορισμένα εκτελούσαν και δεύτερη αποστολή εντός της ίδιας ημέρας. Στις 8 Ιουλίου ένα CL-415 εκτέλεσε αποστολή στην Ανατολή Ιεράπετρας, ενώ την 1η Αυγούστου τα τρία διαθέσιμα αεροσκάφη του τύπου εκτέλεσαν 5 εξόδους από την 113 ΠΜ της Μίκρας στα Καλύβια, τις Σπέτσες και το Αδάμι Αργολίδας! Την επομένη δύο CL-415 πέταξαν στις Σπέτσες, στις 5 Αυγούστου τρία στα Κήθυρα, όπου επιχείρησαν επίσης ένα στις 6, δύο στις 7 και ένα στις 8. Στις 9 Αυγούστου δύο CL-415 βρέθηκαν στην Αταλάντη και στο Αγρίνιο αντίστοιχα, στις 12 ένα στα Καμένα Βούρλα και την επομένη ένα στον Κάλαμο Ωρωπού!
Ορισμένες αντιφάσεις στα στοιχεία ενδεχομένως είναι αποτέλεσμα αβλεψίας ή των κανόνων μέτρησης. Στις 2 Ιουλίου τέσσερα CL-215 από την 117 ΠΜ εκτέλεσαν 5 εξόδους στη Χιμάρα Αρεόπολης, δύο αεροσκάφη επίσης από την 117 ΠΜ –προφανώς από τα προηγούμενα τέσσερα– δύο εξόδους στην Αγία Ειρήνη Κεφαλονιάς και δύο από το αεροδρόμιο Σάμου στη Θήβα. Επομένως τουλάχιστον 6 CL-215 ήταν διαθέσιμα, ενώ ο σχετικός πίνακας αναφέρει 5. Στις 15 Ιουλίου εμφανίζονται μηδέν διαθέσιμα CL-415, αλλά ένα εκτελεί έξοδο διάρκειας 1,5 ώρας στην Αμφίπολη Σερρών.